Za Štajerske novice iz Budimpešte piše: akademik Vlastimir Vujić
U vladinim i antivladinim skupovima na godišnjicu mađarske revolucije 1956. godine koju je Crvena armija nasilno ugušila
!
Vodja opozicije Peter Mađar istoga dana u metropoli predvodio masovne antivladine proteste (2)
Obeležavanje 69 godina od neuspelog narodnog ustanka Mađara protiv komunističkog režima Maćaša Rakošija iz 1956. godine i sovjetske dominacije, održano 23. oktobra u Budimpešti – označilo je i (ne)formalno početak političke kampanje za parlamentarne izbore u Mađarskoj u aprilu 2026. – koji će (po svemu sudeći) biti najneizvesniji u poslednjoj deceniji i po! Ovoga puta, na čelu dve međusobno suprotstavljene grupacije našli su se aktuelni premijer i lider Fidesa Viktor Orban (koji Mađarskom u kontinuitetu upravlja od 2010. godine), i Peter Mađar (bivši visoko pozicionirani član Orbanove stranke), a danas predvodnik novog opozicionog pokreta TISA (Pokret za poštenu Mađarsku).
U Budimpešti su 23. oktobra, na suprotnim stranama metropole, održana dva velika skupa: provladin miting „Marš mira“ i protestni skup opozicione TISE pod sloganom „Dosta je bilo“ (prvobitni naziv bio mu je „Nacionalni marš“, pa je promenjen!). Viktor Orban je pred desetinama hiljada svojih pristalica na peštanskom Trgu heroja samouvereno i vrlo inspirativno govorio o „odbrani nacionalnog suvereniteta“- upozoravajući da bi eventualna promena vlasti „vratila Mađarsku pod tutorstvo Brisela“ i gurnula državu u „rat koji nije njen“! Orban je posebno naglasio da će desno-konzervativna stranka Fides na čijem je čelu – nastaviti da čuva državne granice, tradiciju i nezavisnost mađarske nacije!
Orban je upozorio birače da bi promena vlasti mogla da dovede do toga da Evropska unija „nametne marionetsku vladu“ u Mađarskoj (predsednica EK Ursula fon der Lajen – Petera Mađara – opisala je kao „lojalnog globalističkim elitama“, vidi ga kao glavnog kandidata za budućeg premijera Mađarske, a mnogi u Briselu tvrde da ima i plan za promenu „režima u Budimpešti“!?), koji će morati da žrtvuje neutralnost zemlje jer će joj EU nametnuti izbor između „mira ili umiranja za Ukrajinu“ (sic?). Orban je ocenio izbore 2026. kao sudbonosne, tvrdeći da je u pitanju – „budućnost Mađarske“!
U isto vreme, nekoliko kilometara dalje, Peter Mađar predvodio je masovni protest pod sloganom „Dosta je bilo“ (prvi naziv mu je bio „Nacionalni marš“, ali su ga brzo promenili). Svojim pristalicama poručio je da je „Mađarska pretvorena u privatno vlasništvo jedne partije“, da „pravda i sloboda medija ne postoje“ i da „izbori 2026. predstavljaju istorijsku priliku da se sadašnji režim mirno, demokratski, ali odlučno smeni“!
Parlament Mađarske izmedju Margitinog i Lančanog mosta
U svom govoru, nekadašnja Orbanova uzdanica, Peter Mađar, pojačao je retoriku koja se odnosi na korupciju i klijentelizam u Mađarskoj. Njegova kampanja od početka je usmerena na razočarane birače desnog centra, ali njegov retorički talenat je nesumnjiv i on je sposoban da inspiriše i levičarske birače, kao i apstinente koji poslednjih godina nisu učestvovali u izborima zbog gubitka poverenja u opoziciju (a ima ih oko četvrtine, 25 odsto!). Iako još uvek „krije“ svoj program i imena kandidata od javnosti, utisak je da Mađar to radi jer još nema zaokružen skup svih potrebnih vrednosti i kompletiranu viziju za najodgovorniji posao u državi! Takođe, iza njegove političke „maske“ anti-Orbana, lider opozicije Peter Mađar jako dobro „vaga“ i vrlo je svestan u kolikoj meri „štednja“ i „nekritička podrška briselskom kursu“ može da bude opasna ne samo za Mađarsku, već i za njegovu vlastitu političku budućnost! U svakom slučaju, Viktor Orban prvi put ima ravnopravnog političkog protivnika na izborima u Mađarskoj! I jedno je sigurno: rezultat izbora zavisiće od dva ključna faktora. Prvi je: izlaznost mladih i urbanih birača (koji su do sada bili apatični), a Drugi – sposobnost TISE da u narednih pet meseci izgradi svoju bazu u manjim gradovima i selima, tradicionalnim uporištima Orbanovog Fidesa!