Akademika Svetlanu Matić iz Beča obradovala je vest da je Uprava za saradnju sa dijasporom i Srbima u regionu odlučila da sufinansira njen projekat postavljanja spomen-ploče Mine Karadžić u austrijskoj prestonici.
“ Krajem prošle godine podnela sam zahtev bečkim vlastima da na jednoj od kuća u kojoj je živela Mina Karadžić (1828-1894) postavimo spomen-ploču u znak sećanja na ovu austrijsku slikarku i književnicu, ali i sekretara srpskog prosvetitelja i svog oca Vuka Stefanovića Karadžića. Dobila sam odobrenje i Kućnog saveta zgrade i bečkih vlasti, tako da sam rešila da uz pomoć otadžbine Srbije, kao i Srba u Austriji podignemo još jedan spomenik Srba u Beču” – priča nam akademik Svetlana Matić.
Rođena je Beograđanka. Završila je Pedagošku akademiju i Filozofski fakultet u srpskoj prestonici, kao i Visoku teološku pedagošku školu u Štrebesdorfu, pokraj Beča. U Austriji je stekla zvanje nastavnika pravoslavne veronauke. U Beogradu je radila kao nastavnik razredne nastave, a u Beču radi kao profesor maternjeg jezika u bečkim osnovnim školama.
Svetlana Matić je profesor, pesnik, pisac knjige “Srbi u Austriji”, pedagoški savetnik, predsednik Srpsko-austrijskog kulturnog društva “Vilhelmina Mina Karadžić”i veliki društveni aktivista.
“Mina je malo poznata kao stvaralac našoj i austrijskoj javnosti. Bila očev sekretar, vodila njegovu čitavu korespodenciju sa svim uglednim ljudima toga vremena i prevodila srpske narodne umotvorine na nemački jezik. Radila je na povezivanju srpskog i austrijskog naroda, što me inspirisalo da po Mini nazovem naše društvo i da joj podarimo spomenik u Beču. Ovo će biti 41 po redu srpski trag u austrijskoj prestonici, koja je danas glavni grad srpske dijaspore” – kaže Svetlana Matić, koja je napravila kartu sa nazivom “Bečki tragovi Srba”.
U Beču danas živi i radi 190.000 Srba. Najveću grupu čine državljani Srbije njih 72.518. Pri¬sus¬tvo Srba u Beču evi¬den¬tno je i pre i posle uki¬da¬nja tur¬ske op¬sa¬de 1683. go-di¬ne. Posle toga masovno naseljavaju deo grada Ratzenviertel (Raška) izvan zidina prestonice. Za pravoslavne podanike, pretežno trgovce, postojala je parohija i kapela svetog Georgija na Štajerhofu, u koju su uključeni, već od 1726. godine i Srbi.
“Godine 1860. u car¬skom gradu osno¬va¬na je prva Srpska pra¬vo¬sla¬vna crkve¬na op¬šti¬na. Osve¬će¬nje prve srpske crkve Sve¬ti Sava bilo je 1893. go¬di¬ne u Beču, a sve-ča¬no¬sti je pri¬sus¬tvo¬vao i car Fra¬njo Jo¬sif. Danas postoje Saborna crkva Svetog Save, u kojoj je sedište Eparhije austrijsko-švajcarske SPC, zatim crkva Rođenja presvete Bogorodice, crkva Vaskresenja Hristova, crkva Uspenja presvete Bogorodice i hram Presvete Bogorodice u Nojlerhenfeldu. Ovo su pored Ambasade Republike Srbije najvažnija srpska zdanja u Beču” – precizira Svetlana Matić, koja na svom spisku ima još 35 srpskih toponima.
U austrijskoj prestonici nalazi se i Generalni konzulat Republike Srbije, Misija Republike Srbije pri UN,
Predstavništvo Republike Srpske, Predstavništvo Privredne komore Srbije, Zajednica srpskih klubova, Udruženje srpskih klubova u Austriji, i Srpski kulturni centar “Stevan Mokranjac”, koji imaju svoje prostorije.
U austrijskoj prestonici postoje i danas kuće u kojima su živeli i stvarali srpski velikani. Spomenici kulture grada Beča su kuća Dositeja Obradovića, kuća Vuka S. Karadžića i Mine Karadžić, kuća Branka Radićevića i kuća Jovana Jovanovića Zmaja.
“Svoje spomen-ploče u Beču imaju Ruđer Bošković,
Matija Vuković, Miša Dimitrijević, Vuk S. Karadžić,
Laza Kostić, Petar Petrović Drugi Njegoš, Dositej Obradović,
Petar i Paula Preradović, tvorac austrijske himne, Branko Radičević. A spomen- ploče imaju naši gradovi Beograd, Petrovaradin i Senta” – nabraja Svetlana Matić.
Postoje i biste Vuka S. Karadžića, Ruđera Boškovića
i Nikole Tesle u Tehničkom uzeju. Na gradskom bečkom groblju su nadgrobni spomenici Aleksandru Karađoreviću, kneza Srbije, princa Mirka Petrovića Njegoša,i Danila Petrovića Njegoša.
“Na inicijativu SPKD “Prosvjeta” i opštinske vlasti 9. Bečkog okruga 2014. godine otvoren je Spomen park, koji nosi ime po ratnom heroju i humanisti Diani Budisavljević. Sam Beč ima 40 srpskih tragova, a još toliko ih ima širom Austrije. Planiramo, na primer, da postavimo bistu Nikole Tesle na Tehnološkom fakultetu u Gracu, gde je studirao. Svi ovi srpski tragovi u austrijskoj prestonici i provinciji čine jedan kompleks srpske kulturne baštine u tuđini, koji treba negovati i razvijati. Mislim da ovo bogato srpsko nasleđe treba da posećuju školske i studentske ekskurzije iz otadžbine, kako bi mladi širili svoja saznanja o Srbima koji su stvarali u inostranstvu i negovali svoj nacionalni identitet” – zaključuje akademik Svetlana Matić, osnivač i predsednica Srpsko-austrijskog kulturnog društva iz Beča.

Marko Lopušina