U istoriji Austrije ispisana su imena mnogih Srba, ali svakako jedno od najznačajnijih je ime Paule von Preradović Molden. Ova Srpskinja je autor teksta aktuelne austrijske himne “Land der Berge, Land am Strome” (“ Zemljo planina, zemljo na rekama”).
Ova svečana pesma ima tri strofe, a počinje strofom koja je oda “hvaljenoj Austriji”:
“Planinska zemljo, zemljo na reci, Bogata poljima, zemljo katedrala, Zemljo čekića, bogate budućnosti, Dom si mnogim velikim sinovima, Naroda blagoslovljena smislom za ljepotu, Hvaljena Austrijo, Hvaljena Austrijo”.
Paula von Preradović rođena je u Beču 1887. godine, ali je dobar dio detinjstva i mladosti provela u Puli. Naime, onde je njen otac Dušan Preradović služio kao austrougarski mornarički oficir. Pula je sa kraja 19. veka bila glavna luka Austrougarske mornarice.
Otac Dušan Preradović je sa Nemicom plemićkog porekla Helenom Falke von Lilienstein imao petero dece. Najstarija je bila Paula, koja je postala velika austrijska književnica. U Puli je završila srednju školu i pisala prve pesme na srpskom jeziku.
“Porodica Preradović je došla u 18. veku iz Srbije u Austrougarsku. Njen najpoznatiji izdanak bio je austrijski general i pisac Petar fon Preradović. Rođen je u Grabrovnici 1818. godine. Školovao se u Grubišnom Polju, Đurđevcu, Bjelovaru i nemačkoj Vojnoj akademiji u Viner Nojštatu. Sledio je tradiciju svog oca Pavla Preradovića da postane austrijski oficir. General von Preradović je službovao u Milanu (1838), Zadru, Kovinu, Glini, Temišvaru (1858), Aradu i Beču. U čin generala unapređen je 1866. godine”, priča nam Zoran Aneđelković, pisac hronike o austrijskim Srbima.
General Petar Preradović postao je nosilac plemićke titule “von”. Autor je drame „Kraljević Marko“, zbirki pesama „Poslanica Špiru Dimitroviću“, 1843, „Prvenci“, 1846 i „Nove pesme“, 1851. Trebalo je da postane ban Hrvatske, ali se razboleo i umro. Sahranjen je u Beču 1872., a posmrtni ostaci su mu preneseni na groblje Mirigoj u Zagrebu.
Njegov sin Dušan nije postigao očevu slavu, ali je nasledio premićku titulu “von”, koju je potom ponela i njegova ćerka Paula.
Porodica Dušana Preradovića se 1914. preselila u Beč, gde se Paula zaposlila kao bolničarka i upoznala budućeg supruga, istoričara dr. Ernsta Moldena. Jedno vreme su živeli u Kopenhagenu”, ali su se potom vratili u Beč. Tu su rođena njihova dva sina. Kada je gospodinin Molden postao glavni urednik novina “Neue freie Presse”. Njihov stan je bioumetnički salon Beča, gde su se okupljali umetnici i intelektualci.
“Paula Preradović je rano počela da piše, uglavnom tekstove o istoriji svoje porodice i pesme. Objavila je tri zbirke pesama na nemačkom (“Dalmatinische Sonette”, 1933, “Lob Gottes im Gebirge”, 1936, “Ritter, Tod und Teufel”, 1946.) I romane (“ Die Versuchung des Columba”, 1951, “Königslegende”, 1950, “Wiener Chronik”, 1945). Tokom rata nacisti su je hapsili, jer je bila član Pokreta otpora. Krajem Drugog svetskog rata napisao je stihove pesme “Land der Berge, Land am Strome” , kazuje hroničar Zoran Anđelković.
Napisala je o svom dedi generalu pesmu “Pesniku Petru Preradoviću”. Dok u romansiranom životopisu “Pave i Pero” iz 1930. godine opisuje tragičan život dede Petra i njegove prve supruge.
Tekst Pauline ode “Zemljo planina, zemljo na rekama” je izabran na konkursu austrijske vlade 1946. godine za svečanu državnu pesmu. Vlada Austrije je tekst zvanično usvojila kao državnu himnu 1947. godine. Pretpostavljalo se da je adaptiranu muziku za himnu ranije komponovao Volfgang Amadeus Mozart, ali prema najnovijim saznanjima muzikologa, muzika kompozicije svečane pesme Austrije potiče od Johana Holzera.
Tvorac teksta austrijske himne Paula von Preradović Molden, jedina je žena pisac jedne svečane državne pesme na svetu. Umrla je 1951. u Bečkoj privatnoj klinici.
“Austrija nije zaboravila ovu Srpkinju. Dobila je počasni grob na Bečkom središnjem groblju uz austrijske velikane. Na sahrani su su joj članovi čuvenog hora “Bečki dečaci” otpevali austrijsku državnu himnu. Republika Austrija je 1995. godine, u znak zahvalnosti Pauli von Preradović, izdala poštansku marku sa njenim likom”, otkrio nam je publicsta Zoran Anđelković iz Beča.
Godine 2011. Vlada Austrije je, na pritisak socijaldemokrata i narodnjaka za poštovanje rodne ravnopravnosti, izvšila prepravku i dopuni svoje himne i teksta presnikinje srpskog porekla. Glasovima vladajuće koalicije Socijaldemokratske partije i Narodne stranke, kao i stranke Zelenih usvojena je izmena teksta, prema kojoj se više neće pominjati samo “veliki sinovi”, već i “velike ćerke”.
Marko Lopušina